Nowa Upadłość Konsumencka jest dla przedsiębiorców indywidualnych (osób fizycznych) niemal tym wszystkim, czego brakowało w dotychczasowych przepisach prawa upadłościowego i naprawczego. A brakowało przede wszystkim ochrony uzasadnionego interesu niewypłacalnego drobnego i średniego przedsiębiorcy nie posiadającego w dodatku majątku na zaspokojenie roszczeń wierzycieli w drodze jego sprzedaży.

Osoba fizyczna jest w rozumieniu prawa upadłościowego albo przedsiębiorcą albo konsumentem. Decyduje o tym fakt wpisu do rejestru przedsiębiorców (CEIDG / KRS). Osoba fizyczna posiada albo zdolność upadłościową dla przedsiębiorców albo konsumencką zdolność upadłościową. Upadłość przedsiębiorców regulują przepisy Prawa upadłościowego i naprawczego, natomiast upadłość konsumencką regulują przepisy Nowej Upadłości Konsumenckiej stanowiące również element tej ustawy.  Osoba, która wykreśliła się z rejestru przedsiębiorców, a więc zakończyła działalność gospodarczą (a nie tylko zawiesiła!) jeszcze przez okres 1 roku od chwili wykreślenia z rejestru objęta jest przepisami prawa upadłościowego dla przedsiębiorców (posiada zdolność upadłościową dla przedsiębiorców). Dopiero po upływie tego okresu uzyskuje ona konsumencką zdolność upadłościową i możliwość złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej.

Przedsiębiorca indywidualny – zwłaszcza ten nie posiadający majątku – otrzymał wreszcie bodźce do korzystania z przepisów prawa upadłościowego. Dotychczas nie istniała żadna zachęta do składania wniosków o upadłość przez przedsiębiorców – sam obowiązek prawny złożenia wniosku obwarowany sankcjami karnymi i odszkodowawczymi  nie był w stanie zachęcić niewypłacalnego przedsiębiorcy do złożenia wniosku. Standardowa porada prawna, jakiej udzielali prawnicy takim osobom brzmiała: co prawda istnieje obowiązek złożenia wniosku o upadłość w przypadku przedsiębiorców, jednak w przypadku braku majątku taki wniosek zostanie oddalony, a należy uiścić opłatę sądową w kwocie 1000, 00 zł, więc jest to bezcelowe.

Wraz z Nową Upadłością Konsumencką pojawiły się oczywiste korzyści ze złożenia wniosku o upadłość przedsiębiorcy we właściwym terminie. Właściwym terminem jest okres 14 dni od chwili zaprzestania płacenia wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Jednakże nawet brak takiego wniosku nie pozbawia niewypłacalnego dłużnika możliwości złożenia wniosku o upadłość konsumencką i uzyskania oddłużenia.

Jak powinno wyglądać postępowanie niewypłacalnego przedsiębiorcy i to  w przypadku najczęściej występującym, a więc przedsiębiorcy nie posiadającego majątku mogącego pokryć koszty postępowania upadłościowego dla przedsiębiorców ?

1. Złożenie wniosku o upadłość przedsiębiorcy we właściwym terminie. Sąd oddali wniosek z uwagi na brak majątku przedsiębiorcy, ale oznacza to, że wywiązał się on z prawnego obowiązku. Brak złożenia wniosku, jak również złożenie takiego wniosku już po upływie terminu 14 dni nie stanowi nieusuwalnej przeszkody do ogłoszenia upadłości konsumenckiej. Konieczne staje się jednak – z uwagi na bezprawność takiego zaniechania – wykazanie przez dłużnika, że przeprowadzenie konsumenckiego postępowania upadłościowego jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.
2. Złożenie wniosku o wykreślenie z właściwego rejestru przedsiębiorców.
3. Upływ terminu 1 roku. Dłużnik uzyskuje z chwilą jego upływu konsumencką zdolność upadłościową.
4. Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej.

Z chwilą uzyskania konsumenckiej zdolności upadłościowej otwiera się przed niewypłacalnym byłym przedsiębiorcą szansa na uzyskanie korzyści wynikających z upadłości konsumenckiej, a więc:

• Realne oddłużenie jako główny cel postępowania, obok zaspokojenia wierzycieli.
• Dostęp do upadłości i oddłużenia bez barier w postaci posiadania nieobciążonego majątku oraz konieczności zaspokojenia z tego majątku kosztów postępowania.
• Wsparcie upadłego w zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych w przypadku sprzedaży mieszkania / domu.

Niestety dużym wyzwaniem dla niewypłacalnych przedsiębiorców jest wymagany upływ  1 roku od chwili wykreślenia z rejestru przedsiębiorców. Co więcej, zachowanie dłużnika w tym okresie musi spełniać warunki „rzetelności i uczciwości dłużniczej”, co oznacza przede wszystkim brak możliwości zaciągania kolejnych zobowiązań, które oznaczałyby zwiększanie stopnia niewypłacalności.

Należy rozpocząć działania na rzecz zmiany w prawie upadłości konsumenckiej w kierunku objęcia jej przepisami drobnych przedsiębiorców indywidualnych o przychodach rocznych nie przekraczających określonej wysokości. Osoba prowadząca sklep z warzywami i owocami na targu miejskim nie powinna być objęta przepisami upadłości dla przedsiębiorców !