W ramach ogólnej liberalizacji przesłanek ogłoszenia upadłości konsumenckiej, zmniejszenia rygoryzmu obowiązków proceduralnych obciążających dłużnika i przyznania sądom większej swobody w zakresie podejmowania kluczowych decyzji procesowych należy podkreślić nowelizację trzech istotnych przepisów. Zmianę tą można określić jako odejście od obowiązku sądu wydania określonego orzeczenia i obdarzenia sądu swobodą oceny przybierającą postać przepisu zawierającego słowa : „sąd może”.

1. Przesłanki ogłoszenia upadłości.

„Sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości” – zamiast sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości – jeżeli dłużnik doprowadził do niewypłacalności z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa”.

„Sąd może oddalić – zamiast sąd oddala – wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli w okresie dziesięciu lat przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości:

1)     w stosunku do dłużnika prowadzono postępowanie upadłościowe według przepisów tytułu niniejszego, jeżeli zostało umorzone z innych przyczyn niż na wniosek samego dłużnika,

2)     dłużnik, mając taki obowiązek, wbrew przepisom prawa nie złożył w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości, lub

3)      czynność prawna dłużnika została prawomocnie uznana  za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli”

2. Umorzenie postępowania.

„Jeżeli upadły nie wskaże i nie wyda syndykowi całego majątku albo niezbędnych dokumentów, lub w inny sposób nie wykonuje ciążących na nim obowiązków, sąd, po wysłuchaniu upadłego, syndyka lub w razie potrzeby, wierzycieli, może umorzyć postępowanie” – zamiast „umarza postępowanie”. Przepis ten stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy „podstawa do oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości ujawni się dopiero w toku postępowania”.

3. Uchylenie planu spłaty wierzycieli.

„W razie niewykonywania przez upadłego obowiązków ustalonych w planie spłaty wierzycieli sąd z urzędu lub na wniosek wierzyciela może uchylić plan spłaty wierzycieli […] – zamiast „sąd uchyla”.

Co najistotniejsze większa swoboda ocenna sądu idzie w kierunku jednoznacznie korzystnym dla dłużnika (upadłego) sprzyjając ogłoszeniu upadłości zgodnie z wnioskiem dłużnika i łagodząc możliwość niekorzystnego zakończenia postępowania. Powyższe zmiany należy uznać za niezmiernie istotne i korzystne dla dłużnika (upadłego). Należy bowiem to poszerzenie swobody decyzyjnej sądu w powyższych przypadkach zestawić z obowiązkiem sądu wydania następujących orzeczeń w sytuacjach jednoznacznie korzystnych dla upadłego:

–          ustalenia planu spłaty wierzycieli (po zakończeniu etapu likwidacji majątku upadłego),

–          umorzenia niezaspokojonych zobowiązań upadłego (po wykonaniu planu spłat wierzycieli),

–          umorzenia  zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłat wierzycieli (pominięcie etapu planu spłat wierzycieli) w sytuacji, gdy osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że nie byłby on zdolny do dokonania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty

–         umorzenia postępowania na wniosek upadłego

, co daje upadłemu pewność osiągnięcia celu postępowania w przypadku wypełnienia obowiązków procesowych.