Wyścig skonfliktowanych małżonków po upadłość konsumencką. Który z nich otrzyma kwotę na czynsz najmu?

Opis stanu faktycznego w kilku alternatywach:

• Małżonkowie (byli małżonkowie) pozostają w konflikcie
• Jeden małżonek bądź obydwoje są osobami niewypłacalnymi,
• Pozostają współwłaścicielami nieruchomości mieszkalnej zakupionej ze środków pochodzących z kredytu mieszkaniowego (albo każdy ma po 50% udziałów na skutek rozdzielności albo wspólność majątkowa małżeńska tzw. bezudziałowa)
• Prawo własności nieruchomości jest obciążone hipoteką zabezpieczającą kredyt mieszkaniowy zaciągnięty wspólnie przez małżonków
• Tylko jeden zamieszkuje w nieruchomości albo obydwoje.

 

Zasady oddłużania w upadłości konsumenckiej dla małżonków oparte są na czterech podstawowych zasadach:

1. ogłoszenie upadłości konsumenckiej małżonka skutkuje ustaniem wspólności majątkowej małżeńskiej i powstaniem rozdzielności majątkowej między małżonkami (art. 124 Pr.U.),
2. cały majątek wspólny małżeński wchodzi do Masy Upadłości na zaspokojenie roszczeń wierzycieli (art. 124 Pr.U.),
3. umowy majątkowe małżeńskie oraz orzeczenia sądów sprzed dnia ogłoszenia upadłości konsumenckiej ustanawiające rozdzielność majątkową są bezskuteczne wobec masy upadłości , chyba że minęły od tego czasu odpowiednio 2 lata albo 1 rok (art. 125, 126 Pr.U.),
4. małżonkowie będący niewypłacalnymi dłużnikami muszą złożyć osobno wnioski o ogłoszenie ich upadłości konsumenckiej wraz z wnioskiem o połączenie obu spraw do łącznego rozpoznania.

 

Więcej dowiesz się tutaj: http://upadlosc-konsumencka.pl/pl/niewyplacalnosc-w-malzenstwie

Kwestię wypłaty z funduszów masy upadłości na rzecz upadłego kwoty odpowiadającej przeciętnemu czynszowi najmu reguluje poniższy przepis:

Art. 491¹³. 1. Jeżeli w skład masy upadłości wchodzi lokal mieszkalny albo dom jednorodzinny, w którym zamieszkuje upadły, a konieczne jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu, z sumy uzyskanej z jego sprzedaży wydziela się  upadłemu kwotę odpowiadającą przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnegow tej samej lub sąsiedniej miejscowości za okres od dwunastu do dwudziestu czterech miesięcy.

 2. Kwotę o której mowa w ust.1 na wniosek upadłego, określa sędzia-komisarz, biorąc pod uwagę potrzeby mieszkaniowe upadłego, w tym liczbę osób pozostających na jego utrzymaniu , zdolności zarobkowe upadłego, sumę uzyskana ze sprzedaży lokalu mieszkaniowego albo domu jednorodzinnego oraz opinie syndyka. Na postanowienie sędziego-komisarza przysługuje zażalenie.

3. Jeżeli fundusze masy upadłości na to pozwalają, a opuszczony przez upadłego lokal mieszkalny albo dom jednorodzinny nie został jeszcze zbyty, sędzia-komisarz może przyznać upadłemu zaliczkę na poczet kwoty, o której mowa w ust.1.

 

Powstaje pytanie, który małżonek będzie uprawniony do ewentualnego uzyskania tej kwoty. Należy rozważyć następujące opcje.

 

Należy rozpocząć od tego, czy w nieruchomości zamieszkuje tylko jeden małżonek, czy obydwoje?

I.

Tylko jeden małżonek zamieszkuje w nieruchomości:  

wsparcie otrzyma małżonek zamieszkujący w nieruchomości, wobec którego ogłoszono upadłość, niezależnie od tego któremu małżonkowi jako pierwszemu ogłoszono upadłość.

II.

Małżonkowie wspólnie zamieszkują w nieruchomości:  

wsparcie otrzyma wyłącznie ten, wobec którego ogłoszono upadłość jako pierwszego, ale pod warunkiem, że do jego masy upadłości weszło 100 % udziałów w prawie własności nieruchomości (gdy wspólność majątkowa małżeńska trwała do chwili ogłoszenia upadłości albo rozdzielność majątkowa sądowa/umowna pozostaje nieskuteczna wobec masy upadłości).

III.

Małżonkowie wspólnie zamieszkują w nieruchomości: 

wsparcie otrzyma każdy z małżonków, ale pod warunkiem ogłoszenia upadłości konsumenckiej wobec każdego z nich (niezależnie od tego, który szybciej) oraz jeżeli do masy upadłości każdego z małżonków weszło po 50 % udziałów w prawie własności nieruchomości (gdy rozdzielność majątkowa pozostaje skuteczna wobec masy upadłości na skutek orzeczenia rozwodu/separacji/ustanowienia rozdzielności albo umowy majątkowej małżeńskiej)

Zatem przyznanie uprawnienia do otrzymania kwoty odpowiadającej przeciętnemu czynszowi najmu (bez obowiązku przeznaczenia na ten cel) będzie przysługiwać jednemu lub obydwu małżonkom w zależności od trzech zmiennych czynników:

• zamieszkiwania w nieruchomości wchodzącej do masy upadłości,
• kolejności ogłoszonych upadłości konsumenckich,
• ustroju majątkowego małżeńskiego obejmującego nieruchomość wchodzącą do masy upadłości.

Powyższe nakazuje niewypłacalnemu małżonkowi dokładne ustalenie tych okoliczności, bowiem to od nich zależy przysługiwanie uprawnienia o znacznej wartości majątkowej.